تأملی بر سیر تمایز مقام گردآوری و مقام داوری در فلسفه و روش‌شناسیِ علم
نویسندگان: ثبت نشده
چکیده مقاله:
توجیه‌پذیری گزاره‌های معرفتی یکی از دغدغه‌های مهم و اصلی فیلسوفان در تاریخ علم بوده است. طرح تمایز میان مقام گردآوری و مقام داوری نیز در راستای پاسخ‌گویی به این مسأله است. هدف این مقاله، گزارش و تحلیل سیر این تمایز در فلسفه‌ی علم و نقد آن است. مقام گردآوری، ظرف اکتشاف قوانین و نظریه‌ها و مقام داوری، ظرف موجّه‌ساختن آن نظریه‌هاست. موافقان تمایز گردآوری/داوری هر یک بنابر رویکرد فلسفی خویش، خوانش‌هایی ازاین تمایز داشته‌اند: تعاقب این دو فرآیند از بُعد زمانی و منطقی، اخذ مقام گردآوری به‌عنوان فرآیندی واقعی در علم و مقام داوری به‌عنوان چارچوبی دستوری برای علم، گردآوری برخوردار از تحلیل تجربی در برابر تحلیل منطقیِ داوری، داوری متعلق به حیطه‌ی فلسفه‌ی علم و گردآوری مختص به حوزه‌های تاریخ، روان‌شناسی و جامعه‌شناسیِ علم، تفاوت پرسش‌های ناظر به هر یک از دو مقام، قابلیت تفکیک میان تاریخ درونی و بیرونی علم، گردآوری برخوردار از منظر تاریخی-توصیفی در برابر منظر منطقی-دستوریِ داوری. اخذ این تمایز در فهم روش علم قابل نقد است که عبارتند از: ابهام این دو فرآیند به لحاظ زمانی و منطقی، دخالت مؤلفه‌های منطقی در گردآوری، عدم انحصار تمایز به دو مقام و ضرورت تمایز حداقل سه‌گانه، دخالت مؤلفه‌های غیرعقلانی در داوری، عدم تبیین رشد فراهنجاری علم و تنوع روی‌آوردها در داوری.
منابع مشابه
تأثیر دوگانه‌انگاری مقام گردآوری و مقام داوری در مطالعه‌ی دینی
تمایز مقام گردآوری و مقام داوری تدبیری است که از سوی برخی از فیلسوفان علم برای گریز از نسبیتگرایی ناشی از زمینهمندی معرفت اخذ شده است. مقام گردآوری جایگاه کشف مسائل و فهم فرضیه‌ها و مقام داوری جایگاه سنجش فرضیه‌هاست. برخی از دینپژو‌هان معاصر تحت تأثیر آرای فیلسوفان علم، این تمایز را در فرآیند تشکیل دانش دینی اخذ نمودهاند؛ بدین صورت که معرفت دینی نیز همانند دانش‌های تجربی از دو مقام برخور...
متن کاملتحلیل و نقد تمایز گردآوری/ داوری در روش‌شناسی علم دینی
یکی از دیدگاه‌ها در باب علم دینی، کاربست تمایز میان مقام گردآوری و مقام داوری در این مسئله است. در این دیدگاه، مقام گردآوری فرایندی است که محقق از طریق آن به فرضیه‌های جدید می‌رسد و در مقام داوری، درستی آن فرضیه مورد ارزیابی و سنجش قرار میگیرد. این تمایز در جهت ارائه راه‌حلی درخصوص استفاده از پیش‌زمینه‌ها‌ی نظری در فرایندهای علمی از سوی برخی فیلسوفان علم تجربی مطرح شد. تحت تأثیر آرای فیلسوفان...
متن کاملتأثیر دوگانه انگاری مقام گردآوری و مقام داوری در مطالعه ی دینی
تمایز مقام گردآوری و مقام داوری تدبیری است که از سوی برخی از فیلسوفان علم برای گریز از نسبیتگرایی ناشی از زمینهمندی معرفت اخذ شده است. مقام گردآوری جایگاه کشف مسائل و فهم فرضیه ها و مقام داوری جایگاه سنجش فرضیه هاست. برخی از دینپژو هان معاصر تحت تأثیر آرای فیلسوفان علم، این تمایز را در فرآیند تشکیل دانش دینی اخذ نمودهاند؛ بدین صورت که معرفت دینی نیز همانند دانش های تجربی از دو مقام برخور...
متن کاملنقد روش‌شناختی جایگاه دین در مقام داوری در روش‌شناسی فلسفه ملاصدرا
یکی از دیدگاه‌های مهم طرفداران روش‌شناسی فلسفه ملاصدرا بر تفکیک مقام داوری از مقام گردآوری مبتنی است. این گروه استفاده ملاصدرا از دین را تنها در مقام گردآوری می‌دانند و از این‌رو، آن را خلاف روش فلسفی نمی‌دانند. مدعای تحقیق پیش‌روی این است که جایگاه برجسته‌ای که ملاصدرا برای دین قائل است، به اخذ دیدگاه دائرة المعارفی در باب دین در آرای وی انجامیده است. افزون بر این، اخذ این دیدگاه سبب شده است و...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 20 شماره 33
صفحات 89- 117
تاریخ انتشار 2018-09-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023